İş Dünyasında Hüquqi Səhvlər: Sahibkarlar və Şirkətlər Üçün Dərslər
Uğurlu biznes qurmaq təkcə yaxşı məhsul və xidmət yaratmaqdan ibarət deyil. Hüquqi səhvlər bəzən sahibkarların və şirkətlərin fəaliyyətinə ciddi maneələr yaradır. Dünyada və ölkəmizdə bir çox biznes hüquqi səhvlər üzündən cərimələnib, müflis olub və ya nüfuzunu itirib. Bəs, bu səhvlərdən hansı dərsləri çıxara bilərik?
Bu məqalədə ən çox rast gəlinən hüquqi səhvləri və onların qarşısını almaq üçün atılacaq addımları izah edirik.
1. Şirkət Qeydiyyatında Buraxılan Səhvlər
Problem: Bir çox sahibkar biznesə qeyri-rəsmi başlayır və qeydiyyat prosesini gecikdirir. Bunun nəticəsində vergidən yayınma, müqavilələrin hüquqi qüvvəsinin olmaması və digər problemlər ortaya çıxır.
Dərs:
✅ Şirkətinizi ilk gündən rəsmi qeydiyyatdan keçirin.
✅ Hansı hüquqi forma (MMC, ASC, fərdi sahibkarlıq) sizə uyğun olduğunu araşdırın.
✅ Dövlətin sahibkarlara verdiyi dəstək proqramlarını nəzərdən keçirin.
2. Müqaviləsiz İş Görmək
Problem: Bir çox biznes tərəfdaşlar və ya müştərilərlə şifahi razılaşmaya əsasən işləyir. Sonradan tərəflər arasında anlaşılmazlıqlar yaranır və hüquqi sübut olmadığı üçün sahibkar zərərə uğrayır.
Dərs:
✅ Hər bir əməkdaşlığı yazılı müqavilə ilə rəsmiləşdirin.
✅ Müqavilələrdə öhdəliklər, məsuliyyətlər və cərimələr açıq şəkildə qeyd olunsun.
✅ Müqavilələri hüquqşünasla yoxlayın.
3. İşçi Hüquqlarının Pozulması
Problem: Şirkətlər bəzən işçilərlə əmək müqaviləsi bağlamır və ya işçilərin hüquqlarını pozan şərtlər tətbiq edir. Bu, həm cərimələrə, həm də məhkəmə iddialarına səbəb olur.
Dərs:
✅ Hər işçi ilə yazılı əmək müqaviləsi bağlayın.
✅ İşçilərin əmək haqları və iş saatları qanunvericiliyə uyğun olmalıdır.
✅ İşçi hüquqlarına hörmət etmək şirkətin nüfuzunu artırır.
4. Brend və Əqli Mülkiyyətin Qorunmaması
Problem: Bəzi şirkətlər brend adlarını, loqolarını və ya innovativ məhsullarını qeydiyyatdan keçirmir. Nəticədə, başqa biri həmin ad və ya ideyanı rəsmiləşdirir və biznesin inkişafına mane olur.
Dərs:
✅ Brendinizi və loqonuzu ticarət nişanı kimi qeydiyyatdan keçirin.
✅ Əgər yeni texnologiya və ya məhsul yaratmısınızsa, patent alın.
✅ Rəqiblərin sizin brenddən istifadə etməsinin qarşısını alın.
5. Vergi Öhdəliklərinin Unudulması
Problem: Bəzi sahibkarlar vergi qanunvericiliyini yaxşı bilmir və bu, gecikmiş vergi ödənişləri, cərimələr və hətta biznesin bağlanmasına səbəb ola bilər.
Dərs:
✅ Vergi sistemini öyrənin və mühasibatlıq işlərini düzgün aparın.
✅ Hər ay vergi hesabatlarını vaxtında təqdim edin.
✅ Vergi məsləhətçisindən dəstək alın.
6. Məlumatların Qorunmaması və Kibertəhlükəsizlik
Problem: Şirkətlər müştəri və işçi məlumatlarını lazımi səviyyədə qorumadıqları üçün kibercinayətkarlıq qurbanına çevrilirlər.
Dərs:
✅ Müştəri və işçi məlumatlarını qorumaq üçün təhlükəsizlik sistemləri qurun.
✅ GDPR və yerli məlumatların qorunması qanunlarına əməl edin.
✅ Şirkət daxili kibertəhlükəsizlik siyasəti hazırlayın.
7. Mübahisələrin Məhkəməyə Gedib Çatması
Problem: Mübahisələr tez-tez məhkəməyə çıxarılır və illərlə davam edən proseslər həm vaxtı, həm də pulu israf edir.
Dərs:
✅ Alternativ mübahisə həll yollarından (mediasiya, arbitraj) istifadə edin.
✅ Müqavilələrdə alternativ mübahisə həll mexanizmlərini nəzərdə tutun.
✅ Problemləri mümkün qədər məhkəməyə çatdırmadan həll etməyə çalışın.